Το Αρχοντικό της Παλαιολογίνας

Το «Αρχοντικό της Παλαιολογίνας» βρίσκεται επί της οδού Αγίου Αλεξίου-πίσω από τον Καθεδρικό Ναό και αποτελεί γενναιόδωρη προσφορά του αείμνηστου Βασιλείου Τσαπάρα προς τον Δήμο Καλαβρύτων. Το κτήριο είναι πυργόσπιτο, λιθόκτιστο και κεραμοσκέπαστο Η επιφάνεια που καλύπτει στους τρεις ορόφους του ανέρχεται συνολικά στα 500 τετραγωνικά μέτρα. Δεν γνωρίζουμε με ασφάλεια ποιος το έκτισε, καθώς άλλαξε πολλά χέρια και είναι συνδεδεμένο και αυτό με ένα συνονθύλευμα ιστορικών γεγονότων και θρύλων. Θεωρείται ότι το κτήριο ανήκε στη σύζυγο του Θωμά Παλαιολόγου, Αικατερίνη, ως δώρο από τον Κωνσταντίνο Παλαιολόγο, από την οποία πήρε το όνομά του. Μετά την άλωση της Κωνσταντινουπόλεως, η πίεση του Μωάμεθ του Β' σ’ όλη την Πελοπόννησο αυξάνεται κυρίως από τον Αύγουστο του 1458. Τα Καλάβρυτα τότε πολιορκούνται και μετά από σκληρές μάχες ο Αλβανός αρχηγός της Αντιστάσεως Δόξας, (ή Δοξίας) το 1460 υποκύπτει και τα Καλάβρυτα τουρκεύουν. Η Αικατερίνη Παλαιολογίνα για να μην αιχμαλωτιστεί από τους Τούρκους, καταφεύγει στην Κέρκυρα, όπου και θα ζήσει τα τελευταία χρόνια της ζωής της. Ο θρύλος θέλει την Αικατερίνη Παλαιολογίνα να προτιμά την αυτοκτονία παρά να πέσει στα χέρια των Οθωμανών. Έτσι, λένε ότι αυτοκτόνησε, πέφτοντας από το κάστρο που βρίσκεται στις παρυφές των Καλαβρύτων, που από τότε λέγεται «κάστρο της Ωριάς». Το ιστορικό αυτό σπίτι φιλοξενεί, μετά την απελευθέρωση το Διάδοχο ζεύγος της Ελλάδος, όταν επισκέπτεται τα Καλάβρυτα. Αλλά και την επόμενη μέρα του Καλαβρυτινού Ολοκαυτώματος (13.12.1943), φιλοξενεί περίπου σαράντα άστεγες οικογένειες. Αποτελεί, ωστόσο, και εστία στέγασης όσων προσέρχονται στα Καλάβρυτα για να βοηθήσουν τους Καλαβρυτινούς στις δύσκολες αυτές στιγμές τους. Το 2003 ολοκληρώνονται οι εργασίες αποκατάστασής του αρχοντικού. Η μελέτη του εκπονήθηκε από εργαστήριο Αρχιτεκτονικής και Σχεδιασμού του Χώρου, του τμήματος Πολιτικών Μηχανικών του Πανεπιστημίου Πατρών με επιστημονικό υπεύθυνο τον καθηγητή κ. Διονύσιο Βέρρα και χρηματοδοτήθηκε από το Π.Ε.Π. Δυτικής Ελλάδος με το ποσό των 337.000.000 δρχ., με τη συμμετοχή της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Από το καλοκαίρι του 2003 το αρχοντικό μετά τις εργασίες αποκατάστασής του λειτουργεί ως ένας πολιτιστικός «πολυχώρος» με πλήθος δραστηριοτήτων: συνέδρια, ημερίδες, συναντήσεις, διαλέξεις, προβολές και φιλοξενία μόνιμων και περιοδικών εκθέσεων με ιστορικό και λαογραφικό χαρακτήρα. Επίσης, στους χώρους του φιλοξενείται η Δημοτική Πινακοθήκη του Κωνσταντίνου Φάσσου, αυτού του σπουδαίου Καλαβρυτινού (εκ Σοποτού) ζωγράφου, ο οποίος δώρισε το εικαστικό του έργο στον Δήμο Καλαβρύτων , καθώς και η ιδιωτική συλλογή αρχαίων αντικειμένων και βυζαντινών εικόνων του δωρητή Ιωάννη Αγαπητού.