Καλοσκοπή, 18 Απριλίου - 21 Αυγούστου 1944
Κατά την Γερμανική κατοχή η Καλοσκοπή (Κουκουβίστα) γνώρισε το μένος των κατακτητών με συχνές επιδρομές και βομβαρδισμούς. Τις πιο δραματικές στιγμές όμως οι κάτοικοι του τις έζησαν το Πάσχα του 1944 και τον Αύγουστο του ίδιου χρόνου, όταν οι κατακτητές έκαψαν το χωριό δύο φορές.
Πηγή: www.kaloskopi.gr
ΙΣΤΟΡΙΚΕΣ ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΕΣ ΚΑΤΟΧΙΚΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ 1940-1945
Κατά τη χρονική περίοδο 1940--1945 όπως σ' όλη τη χώρα έτσι και στο χωριό μας συνέβησαν γεγονότα τα οποία κρίνουμε σκόπιμο να καταγραφούν για να μείνουν στην ιστορική μνήμη και κυρίως να μην ξεχαστούν από τους νέους.
- Στις 28 Οκτωβρίου 1940 ο τότε πρόεδρος της κοινότητας Καλοσκοπής Νικολ. Τσόχλας ανήρτησε στην πρόσοψη του κοινοτικού καταστήματος την πρόσκληση που καλούσε σε στράτευση τους κατάλληλους για στρατιωτική θητεία νέους των κλάσεων 1940-1920 και σύμφωνα με αυτή 120 παλικάρια αναχώρησαν για τον Ελληνοϊταλικό μέτωπο.
- Στις 18 Μαρτίου και 21 Απριλίου 1941 ήλθε η θλιβερή είδηση ότι στα Αλβανικά βουνά έπεσαν υπέρ πατρίδος οι: Ηλίας Λίτσος και Παναγ. Θεοχάρης. Αυτοί έμειναν παντοτινά φυτεμένοι, σαν τα αιωνόβια δένδρα στα βουνά της Ηπείρου για να θυμίζουν σε όλους μας τους αγώνες του 1940. Είναι ο φόρος τιμής που πλήρωσε ολόκληρο το χωριό μας.
- Κοντά στο θάνατο του Ηλία Λίτσου και του Παναγιώτη Θεοχάρη στέκει το ίδιο σημαντική και η προσφορά των παιδιών που τραυματίστηκαν πολεμώντας για τον Ίδιο σκοπό: Ανδρέας Ανδριτσόπουλος, Παναγιώτης Ε. Αλεξίου, Γεώργιος Ε. Ματθαίου, Γεώργιος Ι. Ραπτόπουλος, Ζαχαρίας Ι. Ραπτόπουλος, Γρηγ. Ι. Χασιακός, Τριαν. Ν. Τσόχλας, Νικ. Χριστοδούλου.
- Το Μάιο 1942 έγιναν ρίψεις υλικών, εφοδίων και πυρομαχικών από αγγλικά αεροπλάνα στα βουνά του χωριού μας. Ο άνθρωπος των Άγγλων Αλεξανδρ. Σεφεριάδης έφτασε στην Κουκουβίστα και σε συνεργασία με τους Γιώργο Κόλια, καθηγητή, Νίκο Χασιακό, δάσκαλο, Αντώνη Πασαλή, δικηγόρο, Μιλτ. Κυριαζή ιερέα, Ιωάννη Δανιήλ καθηγητή, Γεώργιο Ματθαίου επιχειρηματία, Δημ. Κυριαζή δημιούργησαν στην περιοχή τον πρώτο αντάρτικο πυρήνα.
- Στις 15 Αυγούστου 1942 κάνει την πρώτη του εμφάνιση, με την ομάδα του, ο Άρης Βελουχιώτης στο χωριό μας και οδηγεί τους μέχρι τότε ληστοσυμμορίτες Δήμο Καραλίβανο, Θεοχάρη Πολύχρονη, Μπάφα και άλλους (σύνολο 12) στην εκκλησία της Παναγίας όπου με ιερέα τον παπα - Μέλτο ορκίζονται να προσχωρήσουν στο αντάρτικο σώμα όπου και έδρασαν ως ελασίτες τηρώντας πιστά τον όρκο τους.
- Στις 28 Σεπτεμβρίου 1942 αιχμαλωτίζεται ο ανδρικός πληθυσμός του χωριού (ηλικίες 15-80 ετών) 180 άτομα, με την κατηγορία ότι συμμετείχαν σε αντάρτικες ομάδες και οδηγούνται στο στρατόπεδο της Θήβας.
- Στις 29 Σεπτεμβρίου 1942 γίνεται η πρώτη μάχη μεταξύ αντάρτικης ομάδας και ιταλικού λόχου στη θέση Ρεκά - Γκιώνας.
- Στις 25 Οκτώβρη 1942 γίνεται η ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοπόταμου στην οποία συμμετείχε και η μαχητική ομάδα του ΕΛΑΣ Καλοσκοπής.
- Στις 4 Δεκεμβρίου 1942 ανήμερα της Αγίας Βαρβάρας απελευθερώνονται οι 180 φυλακισμένοι του στρατοπέδου της Θήβας.
- Στις 9 Δεκεμβρίου 1942 εκτελείται ο πρόεδρος της Κοινότητας Καλοσκοπής Λουκάς Πριόβολος μαζί με άλλους 13 πατριώτες σε αντίποινα της ανατίναξης της γέφυρας του Γοργοπόταμου.
- 2 Ιουνίου 1943, βομβαρδισμός του χωριού από 3 γερμανικά αεροπλάνα με ένα θύμα, την Δήμητρα Μώρη.
- 2 Ιουνίου 1943, μάχη ιταλικού τάγματος με τμήματα του ΕΛΑΣ στα Μάρμαρα της Αγίας Τριάδας με μεγάλες απώλειες για τους Ιταλούς.
- 5 Ιανουαρίου 1944, μεγάλη μάχη μέσα και έξω από το χωριό με γερμανικό τμήμα, όπου εφονεύθη και ο λοχαγός Καλλίας του ΕΛΑΣ μαζί με 32 αντάρτες του τμήματος του πέφτοντας σε ενέδρα στη θέση Αγία Τριάδα και μαζί τους οι χωριανοί μας Παναγ. Ζούγρος και Νικ. Κόλλιας (Καραμήτρος).
- 7-12-1944 πέθανε στην Αθήνα ύστερα από φρικτά βασανιστήρια ο επονίτης φοιτητής Στέφανος Π. Κόλιας.
- 18 Απριλίου 1944, Τρίτη του Πάσχα, η Κουκουβίστα καίγεται από τους Γερμανούς, φονεύονται δύο άνδρες χωριανοί, ο Ευθ. Μώρης (Μαλαμούρης) και ο Αθαν. Τομαράς (Τσιαμτσιούρης).
- Ιούνιος - Ιούλιος 1944, επί δύο μήνες ημέρα και νύχτα η Κουκουβίστα βομβαρδίζεται από μοίρα πυροβολικού που ήταν καταυλισμένη έξω από τη Γραβιά. Εκατοντάδες βλήματα έπεσαν μέσα και γύρω από το χωριό σκορπίζοντας το φόβο και την καταστροφή. Οι κάτοικοι είχαν εγκαταλείψει μαζί με τα ζωντανά τους το χωριό και ζούσαν σε μέρη που ήταν απυρόβλητα από τις οβίδες του πυροβολικού.
- 21 Αυγούστου 1944, η Κουκουβίστα καίγεται για δεύτερη φορά μέσα στον ίδιο χρόνο. Ακολουθεί μάχη μέσα στο χωριό με 6 νεκρούς αντάρτες (στη μνήμη τους οι δικοί τους έστησαν το μνημείο στην είσοδο του χωριού από την Άμφισσα) και άγνωστο αριθμό Γερμανών εκτός από έναν λοχαγό που δεν κατόρθωσαν να τον πάρουν μαζί τους φεύγοντας. Η μάχη αυτή ήταν και η τελευταία που έγινε στην περιοχή μας μεταξύ του ΕΛΑΣ και των κατοχικών στρατευμάτων.
- 5 Αυγούστου 1944. Στη μάχη της Καρούτας σκοτώθηκε ο Τάκης Ι. Μπουκουβάλας (Ραφτάκης) που υπηρέτησε στην αντάρτικη ομάδα.
ΕΘΕΛΟΝΤΕΣ ΑΝΤΑΡΤΕΣ ΣΤΟΝ ΕΛΑΣ
Στις αρχές Σεπτεμβρίου 1943 οι κάτοικοι του χωριού έδωσαν το παρόν στην Εθνική Αντίσταση με σκοπό την απελευθέρωση της πατρίδας. Άνδρες και γυναίκες, εντάχθηκαν σε τοπικές οργανώσεις και η δράσης τους συντονιζόταν από υπεύθυνους χωριανούς μας Παναγ. Ζούγρος, Νικ. Κόλλια, Νικ. ΜαλιβΙτσης, (Σούπας, επωνομαζόμενος και Μανιαδάκης) καθώς και τον επιζώντα σήμερα φρούραρχο Καλοσκοπής Γεώργιο Αρ. Πριόβολο. Και οι υπηρεσίες που προσέφεραν ήταν μεγάλες.
Δεν ήταν όμως και λίγοι που ζώθηκαν τα άρματα και εντάχθηκαν στις ευρύτερες ομάδες του ΕΛ.ΑΣ και ψυχωμένοι έλαβαν μέρος σε πολλές συγκρούσεις με τους Γερμανούς κι αυτοί ήταν: Αντωνίου Δημήτριος του Ν., αστυνομικός, Αυγερινός Αναστάσιος του Ν., Αποστολόπουλος Γεώργιος του Ιωάν., Αχλάδας Δημήτριος του Λάμπρου, Βλάχος Ηλίας του Αποστ., Γκαβαλίνης Ιωάννης, Δανιήλ Γεώργιος του Δημ., Φοιτητής Νομικής, Δανιήλ Γεώργιος του Παν. Δανιήλ Ασημάκης του Αρ., αστυνομικός, Δανιήλ Γεώργιος του Δ., (Σιαμέτης), Δανιήλ Γεώργιος του Ευαγγ., Δημόπουλος Παναγιώτης του Αθαν., Κόλλιας Γεώργιος του Ταξ., καθηγητής Πανεπιστημίου, Κόλλιας Δημήτριος του Γεωργίου, Κόλλιας Δημήτριος του Παναγ. ΓΑγις), Κυριαζής Δημήτριος του Παν., Κυριαζής Μιλτιάδης του Αδάμ, Ιερέας, Κωστούρος Λάμπρος του Χαρ. Αστυνομικός, ΜαλιβΙτσης Αθανάσιος του Δήμου, Μπουκουβάλας Παν. του Ιωάν., Μώρης Θεόδωρος του Παναγ., Μώρης Νικόλαος του Λουκά, Παπανικολάου Παναγ. του Παντελή, Παπαταξιάρχης Γεώργιος του Ευθ., αστυνομικός, Πασσαλής Αντώνιος του Γε-ωργ., Δικηγόρος, Πριόβολος Γεώργιος του Νικολ., Ραπτόπουλος Αθανάσιος του Ζαχ., Ραπτόπουλος Ευθύμιος του Γεωργ., Ράπτης Ιωάννης του Παν. (Κοντοβράκης), Τομαράς Γεώργιος του Ηλία, Τούμπας Κων/νος του Ευαγγ., Τούμπας Γεώργιος του Αθανασ., (Σαής), Τούμπας Ιωάννης του Αθαν., ΤσΙγας Ευθύμιος του Ευαγγ., Τσολάνας Ευάγγελος του Κ., Χαμηλός Ιωάννης του Ευθ., Χαμηλός Φώτης του Ιωάνν., Χασιακός Βασίλειος του Ιωάννη. (Από τους αγωνιστές αυτούς σήμερα βρίσκονται στη ζωή μόνο ο Αθαν. Ραπτόπουλος και ο Γιάννης Ράπτης).
Οι παραπάνω ήσαν άνθρωποι με τους οποίους ζήσαμε μαζί και συναναστραφήκαμε. Ήταν οι παππούδες μας, οι πατεράδες μας, τ' αδέλφια μας. Ήταν οι άνθρωποι που βρέθηκαν σε μια μεγάλη στιγμή της ζωής τους. Έδωσαν το δικό τους παρών σωματικό και ψυχικό στην ιστορία του τόπου μας. Δεν φοβήθηκαν. Κινήθηκαν από ένα ευγενές χρέος. Αν βρίσκονταν στη ζωή κανείς δε θα άλλαζε τη ζωή εκείνη με άλλη. Κανείς δε μετάνιωσε. Στις κουβέντες όλα τα χρόνια που κάναμε μαζί τους και μιλούσαν για εκείνη την εποχή έλαμπαν τα μάτια τους από χαρά και ένοιωθαν πως ήταν κάποτε αθάνατοι.
Περισσότερες πληροφορίες θα βρείτε στο βιβλίο του Γιώργου Χασιακού «Οι ΚουκουβιστιανοΙ στις επάλξεις των εθνικών αγώνων 1821-1949» και άρθρο του Φίλιππα Τριαντάφυλλου στο περιοδικό «Εθνική Αντίσταση» φύλλο 94/97 σελ. 45-48.
Πηγή: www.kaloskopi.gr,