Βουνιχώρα, 10 Απριλίου 1943
Το Ολοκαύτωμα
Ήρθε στη συνέχεια η σειρά της Βουνιχώρας. Ξημέρωσε η αποφράδα ημέρα της 10ης Απριλίου 1943. Η περιρρέουσα ατμόσφαιρα είναι άκρως ανησυχητική. Φόβος ήταν απλωμένος παντού. Η σχετική απόσταση από το χώρο που έγινε η Μάχη της Αγίας Ευθυμίας ενίσχυσε την άποψη ότι «δεν θα μας πειράξουν οι Ιταλοί». Η ελπίδα αυτή αποδείχθηκε φρούδα για πολλούς. Όσοι αποφάσισαν να απομακρυνθούν από τα σπίτια και το «βιο» τους εσώθησαν. Οι εναπομείναντες κατά κανόνα γέροντες και παιδιά, παρέμειναν για να γίνουν μάρτυρες ενός Ολοκαυτώματος, μιας φρικτής τραγωδίας, ενός φοβερού δράματος.
Οι Ιταλοί στρατιώτες, ξεχύθηκαν αστραπιαίως μέσα στο χωριό. Τα σπίτια άρχισαν να καίγονται με μια πιστολιά που ξέρναγε φωτιά και φλόγα. Εκείνοι που είχαν φτάσει φεύγοντας στις απέναντι πλαγιές, έβλεπαν με τα ίδια τους τα μάτια τα σπίτια τους που καίγονταν. Άκουγαν έντονα τους πυροβολισμούς, τους αλαλαγμούς και τους θρήνους της μανιώδους δοκιμασίας της εχθρικής παραφοράς εναντίον των πατέρων και μητέρων μας.
Οι καπνοί και οι οιμωγές δημιουργούν απελπισία, αποτροπιασμό και οσμή θανάτου απλώνεται παντού. Οι παππούδες μας, με τρόπο βίαιο και απάνθρωπο, υπό την απειλή της λόγχης, συγκεντρώνονται χωριστά από τα γυναικόπαιδα και κατευθύνονται προς τον «κρανίου τόπον» (Μάνδρα Σκαρτσίνη)…Τα σπίτια καίγονται. Τα γυναικόπαιδα μαζεμένα στα «επάνω αλώνια» (σημερινή πλατεία του χωριού), με προορισμό τα Σάλωνα. Μεταξύ τους συγκαταλέγονται ο αείμνηστος ιερέας Αθανάσιος Βογόμυλος….. Μια πένθιμη λιτανεία που την αποτελούν πρόσωπα ηλικιωμένα. Γιαγιάδες κυρτωμένες απ΄ τα χρόνια και μικρά παιδιά στην αγκαλιά, βαδίζουν βιαίως προς τη Άμφισσα, για να γίνουν ασπίδα προστασίας σε περίπτωση κάποιας άλλης συμπλοκής με τις αντάρτικες ομάδες.
Σε λίγο θα «κελαηδήσουν» τα πολυβόλα για να σημάνουν το αποκορύφωμα της φρικιαστικής καταστροφής, της εκδικητικής μανίας των Ιταλών. Το αίμα άρχισε να ρέει. Ήταν αίμα αθώων. Μανάδων και γερόντων…Οι γέροντες είναι ήδη στημένοι μπροστά στις κάνες των όπλων. Ζουν στιγμές αγωνίας και τρόμου. Πέντε γυναίκες δολοφονούνται μέσα στα σπίτια τους. Η πυρπόληση συνεχίζεται και οι φλόγες καταβροχθίζουν τα πάντα. Τα γυναικόπαιδα έχουν απομακρυνθεί. Ακολουθεί η βάρβαρη εκτέλεση των αδύναμων πατέρων και παππούδων, ανάμεσά τους ο Ηλίας Κατσάκουλας, ανάπηρος του Αλβανικού έπους με κομματιασμένα τα δύο του πόδια από κρυοπαγήματα στηριζόμενος στις πατερίτσες που τόλμησε να φωνάξει «Ζήτω η Ελλάδα».
Ο Γερμανός αξιωματικός του έκοψε τη γλώσσα μπροστά στα μάτια του πατέρα του, γεγονός που μαρτυρά ο διασωθείς Ιωάννης Αναγνωστόπουλος..Ο 90χρονος Λουκάς Γ. Γκιούλος δέχτηκε επίθεση με λόγχη στα αλώνια του χωριού.
Η Βουνιχώρα παραδομένη στις φλόγες ζει το δράμα της εκτέλεσης και της καταστροφής, την ίδια ώρα τα γυναικόπαιδα ύστερα από πορεία τριών ωρών φτάνουν στην Άμφισσα χωρίς να γνωρίζουν τι έχει γίνει. Τρεις μέρες μετά θα επιστρέψουν στο χωριό πεζοί, για να αντικρίσουν την καταστροφή. Να αντικρίσουν νεκρούς και άταφους τους αδελφούς, τις μητέρες και τους πατεράδες τους. Οι νεκροί ενταφιάζονται χωρίς παπά και ψάλτη. Η Βουνιχώρα ερημώνεται και ζει στην εξαθλίωση, την πείνα και τη δυστυχία.
Μεταφορά από άρθρο του
πρωτ .π. Ταξιάρχη Ν.Γκιούλου, Θεολόγου-Φιλόλογου
Εφημερίδα, Βουνιχώρα Φωκίδος, Α΄ Τρίμηνο 1998